Đồng thời, cu cậu lại “gợi ý” bố mẹ mua cho một chiếc xe máy mang ra Hà Nội với lý do để tiện đi học, hơn nữa thời gian rảnh có thể đi ship hàng kiếm tiền trang trải cuộc sống, đỡ đần bố mẹ.

Mới đầu tôi từ chối vì nghĩ cháu đua đòi, lại mới vừa lấy bằng lái xe được vài tháng nên chưa thể tự đi xe ở một thành phố đông đúc và giao thông phức tạp như Hà Nội. Còn lý do nữa là hiện trong nhà chỉ có khoảng hơn 10 triệu, chưa đủ để mua cho con một chiếc xe máy mới.

Nhưng sau vài ngày suy nghĩ, tôi thấy việc mua xe cho con vào thời điểm này cũng hợp lý vì sinh viên sức dài vai rộng, thời đại bây giờ nếu có phương tiện sẽ có rất nhiều cơ hội đi làm thêm, kiếm tiền giảm bớt một phần áp lực cho bố mẹ. Mà trước sau gì cháu cũng cần có một chiếc xe để đi học, đi thực tập hay xin việc đi làm trong tương lai.

Hơn nữa, cách đây 1 năm khi cháu đang học lớp 12, trong một lần hứng chí tôi đã mạnh miệng hứa: “Con cố gắng học tốt, nếu đỗ đại học thì bố sẽ thưởng cho con một chiếc xe máy mới để đi học”. Có thể, lời hứa bâng quơ đó của tôi đã khiến cháu có thêm động lực để học tốt, thi tốt. Trẻ con vốn nhớ dai mà!

Vợ chồng tôi đã bàn với nhau, sẽ mua cho con một chiếc xe máy mới trong 1-2 tháng nữa. Những chiếc xe mà chúng tôi nhắm đến là dòng xe bình dân như Honda Wave Alpha hay Yamaha Sirius, có giá khoảng 18-20 triệu đồng.

Chúng tôi sẽ lấy số tiền tiết kiệm ít ỏi trong nhà, đồng thời vay thêm vài triệu của anh em để mua xe cho con lấy phương tiện đi lại. Đây coi như là phần thưởng cho sự cố gắng, nỗ lực của cháu, cũng là "cần câu cơm" sau này.

Một chiếc xe máy mới hạng phổ thông hiện nay có giá gần 20 triệu đồng

Khi nói chuyện này với những người xung quanh, đa số đồng tình và cho rằng cậu cả nhà tôi rất xứng đáng được thưởng như vậy. Dù sao nó cũng nổi tiếng học giỏi nhất xã, lại học một trường đại học lớn ở Hà Nội, sau này chắc chắn sẽ thành công nên đầu tư một chút cho con cũng đáng.

Tuy nhiên, một số người lại cho rằng vợ chồng tôi quá chiều con cái. Đồng thời khuyên tôi nên nói chuyện lại với con vì thực sự gia đình cũng không quá dư giả. Vẫn còn nhiều khoản cần thiết phải chi tiêu hơn, nhất là cháu còn đến 4 năm học đại học ở phía trước.

Hiện nay, vợ chồng tôi vẫn đang rất khó xử và mong muốn nhận được lời khuyên chân tình của những người đi trước.

Độc giả Trần Văn Sáu (Nam Định)

Bạn có góc nhìn nào đối với câu chuyện trên? Hãy chia sẻ ý kiến dưới phần bình luận. Mời bạn đọc gửi tin bài, video, hình ảnh về Ban Ô tô - xe máy, báo VietNamNet qua email: Otoxemay@vietnamnet.vn. Những nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin trân trọng cảm ơn!

Chiếc xe đầu đời của tôi:"Dream Tàu" tung hoành một thuở

Thời đó, xe "Tàu" Loncin, Lifan trông không khác xe “xịn” của Nhật là mấy, lại có giá chỉ 5-7 triệu đồng, gia đình nào cũng có thể cố một chút để thực hiện giấc mơ “tậu trâu sắt”.

Việc mua cho con một chiếc xe máy thời thượng, điện thoại sành điệu khi mới bước chân đại học là chuyện bình thường đối với những gia đình có chút điều kiện. Đó coi như là phần thưởng xứng đáng cho thành tích học tập vất vả sau 12 năm đèn sách.

Thế nhưng với những gia đình còn khó khăn, việc “cắn răng”, thậm chí phải vay tiền để mua cho con một chiếc xe máy mới lại là cả một sự trăn trở, băn khoăn.

Dưới đây là câu chuyện của anh Trần Văn Sáu (45 tuổi, Nam Định) chia sẻ với VietNamNet:

Vợ chồng tôi làm nông, quanh năm “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời”, kinh tế gia đình không mấy khá giả. May mắn là chúng tôi có hai cậu con trai đều ngoan, chăm chỉ học hành và biết thương bố mẹ.

Đặc biệt, cậu con trai cả học rất giỏi, luôn đứng ở top đầu của trường trong nhiều năm. Vừa rồi, cháu đã thi đỗ vào một trường đại học nổi tiếng ở Hà Nội với tổng ba môn là 28 điểm. Vợ chồng tôi rất phấn khởi vì được mở mày mở mặt với hàng xóm láng giềng.

Ngày cháu đi nhập trường, xen lẫn với niềm vui và hãnh diện, vợ chồng tôi cũng có những nỗi lo riêng khi hàng tháng chúng tôi sẽ phải gửi tiền ra cho con ăn học, trang trải cuộc sống,… áp lực là không nhỏ.

Tháng đầu tiên làm quen với cuộc sống mới của cậu cả đã diễn ra khá êm thuận, cháu dần bắt nhịp được với cuộc sống mới nơi đô thành. Tuần trước cháu về quê thăm gia đình, đồng thời lấy “tiếp viện” sau hơn 1 tháng xa nhà.

Những câu chuyện học hành, ăn ở, đi lại của cậu trai quê mới lên thành phố khiến cả nhà rất thích thú. Cháu còn kể ở xóm trọ có nhiều anh sinh viên đăng ký làm xe ôm công nghệ hay nhận ship hàng nửa buổi mà kiếm được 2-3 triệu mỗi tháng, khoản tiền kha khá đối với sinh viên.

Sinh viên đi làm shipper tại các thành phố lớn không phải là hiếm

Đồng thời, cu cậu lại “gợi ý” bố mẹ mua cho một chiếc xe máy mang ra Hà Nội với lý do để tiện đi học, hơn nữa thời gian rảnh có thể đi ship hàng kiếm tiền trang trải cuộc sống, đỡ đần bố mẹ.

Mới đầu tôi từ chối vì nghĩ cháu đua đòi, lại mới vừa lấy bằng lái xe được vài tháng nên chưa thể tự đi xe ở một thành phố đông đúc và giao thông phức tạp như Hà Nội. Còn lý do nữa là hiện trong nhà chỉ có khoảng hơn 10 triệu, chưa đủ để mua cho con một chiếc xe máy mới.

Nhưng sau vài ngày suy nghĩ, tôi thấy việc mua xe cho con vào thời điểm này cũng hợp lý vì sinh viên sức dài vai rộng, thời đại bây giờ nếu có phương tiện sẽ có rất nhiều cơ hội đi làm thêm, kiếm tiền giảm bớt một phần áp lực cho bố mẹ. Mà trước sau gì cháu cũng cần có một chiếc xe để đi học, đi thực tập hay xin việc đi làm trong tương lai.

Hơn nữa, cách đây 1 năm khi cháu đang học lớp 12, trong một lần hứng chí tôi đã mạnh miệng hứa: “Con cố gắng học tốt, nếu đỗ đại học thì bố sẽ thưởng cho con một chiếc xe máy mới để đi học”. Có thể, lời hứa bâng quơ đó của tôi đã khiến cháu có thêm động lực để học tốt, thi tốt. Trẻ con vốn nhớ dai mà!

Vợ chồng tôi đã bàn với nhau, sẽ mua cho con một chiếc xe máy mới trong 1-2 tháng nữa. Những chiếc xe mà chúng tôi nhắm đến là dòng xe bình dân như Honda Wave Alpha hay Yamaha Sirius, có giá khoảng 18-20 triệu đồng.

Chúng tôi sẽ lấy số tiền tiết kiệm ít ỏi trong nhà, đồng thời vay thêm vài triệu của anh em để mua xe cho con lấy phương tiện đi lại. Đây coi như là phần thưởng cho sự cố gắng, nỗ lực của cháu, cũng là "cần câu cơm" sau này.

Một chiếc xe máy mới hạng phổ thông hiện nay có giá gần 20 triệu đồng

Khi nói chuyện này với những người xung quanh, đa số đồng tình và cho rằng cậu cả nhà tôi rất xứng đáng được thưởng như vậy. Dù sao nó cũng nổi tiếng học giỏi nhất xã, lại học một trường đại học lớn ở Hà Nội, sau này chắc chắn sẽ thành công nên đầu tư một chút cho con cũng đáng.

Tuy nhiên, một số người lại cho rằng vợ chồng tôi quá chiều con cái. Đồng thời khuyên tôi nên nói chuyện lại với con vì thực sự gia đình cũng không quá dư giả. Vẫn còn nhiều khoản cần thiết phải chi tiêu hơn, nhất là cháu còn đến 4 năm học đại học ở phía trước.

Hiện nay, vợ chồng tôi vẫn đang rất khó xử và mong muốn nhận được lời khuyên chân tình của những người đi trước.

Độc giả Trần Văn Sáu (Nam Định)

Bạn có góc nhìn nào đối với câu chuyện trên? Hãy chia sẻ ý kiến dưới phần bình luận. Mời bạn đọc gửi tin bài, video, hình ảnh về Ban Ô tô - xe máy, báo VietNamNet qua email: Otoxemay@vietnamnet.vn. Những nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin trân trọng cảm ơn!

Chiếc xe đầu đời của tôi:"Dream Tàu" tung hoành một thuở

Thời đó, xe "Tàu" Loncin, Lifan trông không khác xe “xịn” của Nhật là mấy, lại có giá chỉ 5-7 triệu đồng, gia đình nào cũng có thể cố một chút để thực hiện giấc mơ “tậu trâu sắt”.

Là một người dân của Hà Nội, tham gia giao thông tại đây hơn 35 năm, tôi hiểu rất rõ thực trạng này. Con số thực tế về số người vi phạm giao thông tại các giao lộ, cụ thể là hành vi vượt đèn đỏ chắc chắn lớn hơn nhiều số liệu thống kê trong đoạn video trên. Vào bất cứ khung giờ nào, ở bất cứ đâu, cứ hễ có cơ hội là người ta vượt đèn đỏ, kể cả có hay không sự xuất hiện của lực lượng CSGT.

Chẳng nói đâu xa, mới sáng nay tôi cũng bắt gặp một trường hợp tương tự. Đó là khi tôi đang trên đường tới chỗ làm, đi qua ngã ba giao cắt giữa đường Láng và phố Yên Lãng (một giao lộ nhỏ). Tại thời điểm đó, có hai cảnh sát giao thông đang đứng làm nhiệm vụ phân luồng do khu vực này có lưu lượng phương tiện vô cùng cao vào giờ cao điểm. Dù đèn tín hiệu đang báo đỏ, bộ đếm thời gian ghi nhận còn khoảng 25 giây nữa, nhưng một nhóm bốn, năm phương tiện vẫn tiến vào giữa giao lộ để tìm cách băng qua làn xe đang cắt ngang.

>> Ba nhóm người ở ngã tư tắc cứng

Đó rõ ràng là hành vi cố tình vượt đèn đỏ bởi chẳng thể biện minh rằng đi sớm hơn người khác chỉ vài giây. Phát hiện ra hành vi vi phạm, một cảnh sát vội chạy đuổi theo nhóm người trên để chặn lại. Tuy nhiên, sức người không nhanh bằng máy móc, nhóm người vi phạm nhanh tay vít ga để chạy trốn khỏi lực lượng chức năng. Anh cảnh sát trẻ phải rất cố gắng mới tóm được vào đuôi xe của một cô gái trẻ. Thế nhưng, chưa kịp giữ lại thì cô gái bất ngờ ngoặt tay lái, phóng thẳng vào làn đường ngược chiều để bỏ chạy, hất văng đồng chí CSGT ra đường.

Cảnh tượng trên cũng chính là hình ảnh điển hình cho tình hình giao thông ở Hà Nội thời gian qua, khi vi phạm diễn ra mọi nơi, mọi lúc. Trong khi đó, số người vi phạm áp đảo hoàn toàn với lực lượng chức năng. Nhiều người tham gia giao thông với suy nghĩ "vi phạm theo số đông, CSGT có phát hiện cũng không bắt xuể, chắc sẽ chừa mình ra". Thực tế, dù có bung hết quân số ra đường, lực lượng chức năng cũng không đủ người để chặn bắt hết người vi phạm. Nhất là khi hầu hết trong số đó luôn sẵn sàng bỏ chạy bất chấp thay vì chấp nhận đứng im chịu phạt.

Nói vậy để thấy, ý thức lái xe của nhiều người Việt đang ở mức rất tệ, thậm chí càng ngày càng xuống thấp hơn. Tôi gặp nhiều người thường xuyên vượt đèn đỏ. Họ luôn có cả tá lý do để bao biện cho hành vi của mình: nào là "tranh thủ thấy đường vắng thì đi luôn cho tiết kiệm thời gian", "giờ cao điểm mà ai cũng xếp hàng chờ thì đến bao giờ mới đi được, khéo còn tắc hơn", "đi đường thấy thế nào tiện thì chủ động thôi, miễn không cản trở người khác là được"... Nói chung, hầu hết họ đều không ý thức được hậu quả của việc mình làm, nên dù biết sai luật vẫn cứ cố lách.

Trong lúc lướt mạng xã hội, tôi tình cờ xem được một đoạn video ghi lại cảnh 164 phương tiện vượt đèn đỏ trong khoảng thời gian hai phút tại ngã tư Nguyễn Trãi - Khuất Duy Tiến (Hà Nội). Nhóm vi phạm chủ yếu là người sử dụng phương tiện hai bánh như: xe máy, xe máy điện, xe đạp, xe đạp điện... với đủ các lứa tuổi (từ già tới trẻ) và giới tính (cả nam lẫn nữ). Đây quả thực là một con số khiến người ta phải giật mình vì ý thức tham gia giao thông của người dân thủ đô.

Là một người dân của Hà Nội, tham gia giao thông tại đây hơn 35 năm, tôi hiểu rất rõ thực trạng này. Con số thực tế về số người vi phạm giao thông tại các giao lộ, cụ thể là hành vi vượt đèn đỏ chắc chắn lớn hơn nhiều số liệu thống kê trong đoạn video trên. Vào bất cứ khung giờ nào, ở bất cứ đâu, cứ hễ có cơ hội là người ta vượt đèn đỏ, kể cả có hay không sự xuất hiện của lực lượng CSGT.

Chẳng nói đâu xa, mới sáng nay tôi cũng bắt gặp một trường hợp tương tự. Đó là khi tôi đang trên đường tới chỗ làm, đi qua ngã ba giao cắt giữa đường Láng và phố Yên Lãng (một giao lộ nhỏ). Tại thời điểm đó, có hai cảnh sát giao thông đang đứng làm nhiệm vụ phân luồng do khu vực này có lưu lượng phương tiện vô cùng cao vào giờ cao điểm. Dù đèn tín hiệu đang báo đỏ, bộ đếm thời gian ghi nhận còn khoảng 25 giây nữa, nhưng một nhóm bốn, năm phương tiện vẫn tiến vào giữa giao lộ để tìm cách băng qua làn xe đang cắt ngang.

>> Ba nhóm người ở ngã tư tắc cứng

Đó rõ ràng là hành vi cố tình vượt đèn đỏ bởi chẳng thể biện minh rằng đi sớm hơn người khác chỉ vài giây. Phát hiện ra hành vi vi phạm, một cảnh sát vội chạy đuổi theo nhóm người trên để chặn lại. Tuy nhiên, sức người không nhanh bằng máy móc, nhóm người vi phạm nhanh tay vít ga để chạy trốn khỏi lực lượng chức năng. Anh cảnh sát trẻ phải rất cố gắng mới tóm được vào đuôi xe của một cô gái trẻ. Thế nhưng, chưa kịp giữ lại thì cô gái bất ngờ ngoặt tay lái, phóng thẳng vào làn đường ngược chiều để bỏ chạy, hất văng đồng chí CSGT ra đường.

Cảnh tượng trên cũng chính là hình ảnh điển hình cho tình hình giao thông ở Hà Nội thời gian qua, khi vi phạm diễn ra mọi nơi, mọi lúc. Trong khi đó, số người vi phạm áp đảo hoàn toàn với lực lượng chức năng. Nhiều người tham gia giao thông với suy nghĩ "vi phạm theo số đông, CSGT có phát hiện cũng không bắt xuể, chắc sẽ chừa mình ra". Thực tế, dù có bung hết quân số ra đường, lực lượng chức năng cũng không đủ người để chặn bắt hết người vi phạm. Nhất là khi hầu hết trong số đó luôn sẵn sàng bỏ chạy bất chấp thay vì chấp nhận đứng im chịu phạt.

Nói vậy để thấy, ý thức lái xe của nhiều người Việt đang ở mức rất tệ, thậm chí càng ngày càng xuống thấp hơn. Tôi gặp nhiều người thường xuyên vượt đèn đỏ. Họ luôn có cả tá lý do để bao biện cho hành vi của mình: nào là "tranh thủ thấy đường vắng thì đi luôn cho tiết kiệm thời gian", "giờ cao điểm mà ai cũng xếp hàng chờ thì đến bao giờ mới đi được, khéo còn tắc hơn", "đi đường thấy thế nào tiện thì chủ động thôi, miễn không cản trở người khác là được"... Nói chung, hầu hết họ đều không ý thức được hậu quả của việc mình làm, nên dù biết sai luật vẫn cứ cố lách.

Bà Sáu, 65 tuổi, quê miền Trung, vào ở cùng con gái lớn đã được hơn ba năm, từ khi cô chuẩn bị sinh con đầu lòng. Công việc hàng ngày của bà là chăm sóc cho con gái sau khi sinh nở, nấu ăn, giặt giũ và dọn dẹp nhà cửa. Khi con hết thời kỳ nghỉ thai sản, bà vẫn ở lại. Việc chính của bà lúc này là trông cháu ngoại để con gái trở lại với công việc. Thương cháu, lo cho con, bà chấp nhận từ bỏ cuộc sống hưu trí nhàn nhã ở quê để tiếp tục "trông trẻ" ở thành phố.

"Tôi nghĩ đó là trách nhiệm với con, với cháu. Tôi có lương hưu nên cũng không đòi hỏi con trả công gì cả", bà Sáu bảo vậy. "Mình có tuổi, không còn làm việc cho nhà nước, cho xã hội nữa thì về giúp đỡ con cháu, cũng là niềm vui lúc tuổi già", bà nói thêm.

Với tính nhân hậu truyền thống và thói quen cả đời lo cho con cho cháu, có lẽ phần lớn cụ ông, cụ bà Việt Nam ngày nay đều có suy nghĩ chung như thế.

Nhưng, nhìn nhận một cách thực tế và khách quan trên cơ sở bình đẳng giữa các mối quan hệ lao động trong xã hội, ông bà có cần phải chấp nhận sự hy sinh như thế? Một khoản thù lao được trả, dù trực tiếp từ sự tự nguyện của con cái hay từ một phương thức nào khác, như nguồn quỹ phúc lợi xã hội, là điều đáng được cân nhắc.

Tôi nghĩ về vấn đề đó vài tuần trước, khi đọc trên báo thông tin Thụy Điển vừa thông qua dự luật về trợ cấp nuôi con. Một điều khoản rất mới bao gồm trong dự luật này: ông bà được nghỉ phép và hưởng lương khi làm công việc chăm sóc cháu. Theo Cơ quan Bảo hiểm Xã hội Thụy Điển, cha mẹ có thể chuyển một phần trợ cấp nghỉ phép nuôi con của mình sang cho ông bà của đứa trẻ. Với bộ luật chưa từng có như vậy ở bất kỳ quốc gia nào trên thế giới, đất nước vốn được xem là một trong những quốc gia hạnh phúc ở Bắc Âu này mở đường cho một xu hướng mới trong việc xây dựng và phát triển chính sách an sinh xã hội ngày càng tốt hơn cho những người già còn sức lao động.

Nhìn rộng hơn, ước muốn được làm việc của người già còn sức khỏe và năng lực không chỉ giới hạn trong phạm vi gia đình (trông nhà chăm cháu) mà còn ở các lĩnh vực khác trong xã hội.

Hơn 20 năm trước, khi lần đầu đến Singapore, tôi nhận thấy hành khách khuyết tật tại Sân bay Quốc tế Changi được phục vụ bởi một người đàn ông cao tuổi. Tôi thật sự rất ngần ngại khi phải để một cụ già ở độ tuổi gần 70 đẩy xe lăn cho mình trong khuôn viên quá rộng lớn của một sân bay hiện đại. Tôi đề nghị được tự lăn xe và ông chỉ cần hướng dẫn hướng đi cho tôi, nhưng ông dứt khoát từ chối. Ông giải thích rằng ông được trả lương nên phải thực hiện đúng công việc của mình. Nếu làm theo đề nghị của tôi, ông chắc chắn bị khiển trách vì vi phạm nội quy lao động. Còn được làm việc khi về già thật sự là một niềm vui, ông bảo vậy.

Tại các khách sạn hay công sở khác ở Đảo quốc Sư tử, tôi cũng nhận ra rằng các công việc thường nhật như lao công, dọn dẹp vệ sinh luôn được ưu tiên dành cho người già.

Một khía cạnh có ảnh hưởng không nhỏ đến chính sách an sinh xã hội cho Việt Nam và một số quốc gia khác, đặc biệt tại châu Á, là tốc độ già hóa dân số đang diễn ra quá nhanh. Các nước như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan... có tỷ lệ người già khá cao, từ 15% đến 30% trong trong cấu trúc dân số hiện tại và tương lai gần. Nguồn quỹ hưu trí của các quốc gia này không tránh khỏi nguy cơ đối mặt với sự thiếu hụt trong bối cảnh tỷ lệ người đến tuổi hưu gia tăng nhanh như thế. Do vậy việc tạo ra chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện duy trì và sử dụng hiệu quả nguồn lực lao động ở người có tuổi còn sức khỏe, năng lực và khát vọng tiếp tục làm việc là một giải pháp hiệu quả nhằm hỗ trợ, tránh được những rủi ro bất ổn định của quỹ hưu trí quốc gia.

Ai rồi cũng bước vào giai đoạn của tuổi già. Được nghỉ ngơi an nhàn có khi là niềm vui của người này nhưng không phải là sự mong đợi của người khác. Theo luật và các chính sách hiện hành, người lao động ở Việt Nam đến hết độ tuổi lao động sẽ được nghỉ hưu. Thế nhưng rất nhiều trong số họ vẫn có sức khỏe tốt, còn năng lượng để làm việc và khát khao được tiếp tục cống hiến.

Tiếp tục làm việc không đơn thuần chỉ là để có thêm thu nhập mà là còn là động lực để người cao tuổi duy trì sống khỏe, sống vui, sống có ích; đồng thời giúp xã hội giảm được gánh nặng an sinh.

Hà Đức Trí

Những buổi chiều thời tiết đẹp, đó là nơi tụ tập khá đông các cụ bà xuống hóng mát, vừa trò chuyện rôm rả vừa trông các em bé đang chơi đùa. Phần lớn là bà nội hoặc bà ngoại đang ở cùng con để chăm sóc cháu.

Bà Sáu, 65 tuổi, quê miền Trung, vào ở cùng con gái lớn đã được hơn ba năm, từ khi cô chuẩn bị sinh con đầu lòng. Công việc hàng ngày của bà là chăm sóc cho con gái sau khi sinh nở, nấu ăn, giặt giũ và dọn dẹp nhà cửa. Khi con hết thời kỳ nghỉ thai sản, bà vẫn ở lại. Việc chính của bà lúc này là trông cháu ngoại để con gái trở lại với công việc. Thương cháu, lo cho con, bà chấp nhận từ bỏ cuộc sống hưu trí nhàn nhã ở quê để tiếp tục "trông trẻ" ở thành phố.

"Tôi nghĩ đó là trách nhiệm với con, với cháu. Tôi có lương hưu nên cũng không đòi hỏi con trả công gì cả", bà Sáu bảo vậy. "Mình có tuổi, không còn làm việc cho nhà nước, cho xã hội nữa thì về giúp đỡ con cháu, cũng là niềm vui lúc tuổi già", bà nói thêm.

Với tính nhân hậu truyền thống và thói quen cả đời lo cho con cho cháu, có lẽ phần lớn cụ ông, cụ bà Việt Nam ngày nay đều có suy nghĩ chung như thế.

Nhưng, nhìn nhận một cách thực tế và khách quan trên cơ sở bình đẳng giữa các mối quan hệ lao động trong xã hội, ông bà có cần phải chấp nhận sự hy sinh như thế? Một khoản thù lao được trả, dù trực tiếp từ sự tự nguyện của con cái hay từ một phương thức nào khác, như nguồn quỹ phúc lợi xã hội, là điều đáng được cân nhắc.

Tôi nghĩ về vấn đề đó vài tuần trước, khi đọc trên báo thông tin Thụy Điển vừa thông qua dự luật về trợ cấp nuôi con. Một điều khoản rất mới bao gồm trong dự luật này: ông bà được nghỉ phép và hưởng lương khi làm công việc chăm sóc cháu. Theo Cơ quan Bảo hiểm Xã hội Thụy Điển, cha mẹ có thể chuyển một phần trợ cấp nghỉ phép nuôi con của mình sang cho ông bà của đứa trẻ. Với bộ luật chưa từng có như vậy ở bất kỳ quốc gia nào trên thế giới, đất nước vốn được xem là một trong những quốc gia hạnh phúc ở Bắc Âu này mở đường cho một xu hướng mới trong việc xây dựng và phát triển chính sách an sinh xã hội ngày càng tốt hơn cho những người già còn sức lao động.

Nhìn rộng hơn, ước muốn được làm việc của người già còn sức khỏe và năng lực không chỉ giới hạn trong phạm vi gia đình (trông nhà chăm cháu) mà còn ở các lĩnh vực khác trong xã hội.

Hơn 20 năm trước, khi lần đầu đến Singapore, tôi nhận thấy hành khách khuyết tật tại Sân bay Quốc tế Changi được phục vụ bởi một người đàn ông cao tuổi. Tôi thật sự rất ngần ngại khi phải để một cụ già ở độ tuổi gần 70 đẩy xe lăn cho mình trong khuôn viên quá rộng lớn của một sân bay hiện đại. Tôi đề nghị được tự lăn xe và ông chỉ cần hướng dẫn hướng đi cho tôi, nhưng ông dứt khoát từ chối. Ông giải thích rằng ông được trả lương nên phải thực hiện đúng công việc của mình. Nếu làm theo đề nghị của tôi, ông chắc chắn bị khiển trách vì vi phạm nội quy lao động. Còn được làm việc khi về già thật sự là một niềm vui, ông bảo vậy.

Tại các khách sạn hay công sở khác ở Đảo quốc Sư tử, tôi cũng nhận ra rằng các công việc thường nhật như lao công, dọn dẹp vệ sinh luôn được ưu tiên dành cho người già.

Một khía cạnh có ảnh hưởng không nhỏ đến chính sách an sinh xã hội cho Việt Nam và một số quốc gia khác, đặc biệt tại châu Á, là tốc độ già hóa dân số đang diễn ra quá nhanh. Các nước như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan... có tỷ lệ người già khá cao, từ 15% đến 30% trong trong cấu trúc dân số hiện tại và tương lai gần. Nguồn quỹ hưu trí của các quốc gia này không tránh khỏi nguy cơ đối mặt với sự thiếu hụt trong bối cảnh tỷ lệ người đến tuổi hưu gia tăng nhanh như thế. Do vậy việc tạo ra chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện duy trì và sử dụng hiệu quả nguồn lực lao động ở người có tuổi còn sức khỏe, năng lực và khát vọng tiếp tục làm việc là một giải pháp hiệu quả nhằm hỗ trợ, tránh được những rủi ro bất ổn định của quỹ hưu trí quốc gia.

Ai rồi cũng bước vào giai đoạn của tuổi già. Được nghỉ ngơi an nhàn có khi là niềm vui của người này nhưng không phải là sự mong đợi của người khác. Theo luật và các chính sách hiện hành, người lao động ở Việt Nam đến hết độ tuổi lao động sẽ được nghỉ hưu. Thế nhưng rất nhiều trong số họ vẫn có sức khỏe tốt, còn năng lượng để làm việc và khát khao được tiếp tục cống hiến.

Tiếp tục làm việc không đơn thuần chỉ là để có thêm thu nhập mà là còn là động lực để người cao tuổi duy trì sống khỏe, sống vui, sống có ích; đồng thời giúp xã hội giảm được gánh nặng an sinh.

Hà Đức Trí